Tại sao giá của đá ruby, đá spinel đỏ và rhodolite lại khác nhau?Câu trả lời là bởi chúng là những loại đá quý khác nhau.
Mỗi loại đá quý có một vẻ đẹp riêng,một màu sắc đặc trưng,một độ màu riêng biệt.Ví dụ,về màu sắc,viên rhodolite đỏ tía có thể nhuộm thành hơi xanh,nhưng phương pháp này không tốt với đá ruby.Cũng có những đặc điểm khoáng vật học như độ cứng, độ bền có thể gây ảnh hưởng đến quá trình chế biến,do đó góp phần hình thành nên đặc điểm riêng của viên đá.Như đá berin,màu ngọc bích bị coi là mỏng manh và dễ sứt mẻ trong khi màu xanh biển lại có độ bền cao hơn.Chúng ta không thể biết được giá trị viên đá nếu không biết nó thuộc loại nào.
Các loại đá quý khác nhau có số lượng khai thác khác nhau.Kim cương,ruby,sapphire chí có số lượng khai thác giới hạn.Có khoảng 120 triệu viên kim cương,tương đương 24 tấn được khai thác hàng năm, một nửa số đó được sản xuất làm đồ trang sức.Tuy nhiên, khi trừ đi những khu vực đã khai thác rồi,chỉ còn lại khoảng 4 tấn sản phẩm được chế biến mỗi năm.Khối lượng kim cương trên toàn thế giới còn thấp hơn trọng lượng một chiếc xe tải.
Khi nhu cầu về đá quý cao,ngay cả những viên đá thô có chất lượng thấp cũng được sử dụng nhưng khi có thặng dư về cung thì chúng sẽ được xâu thành chuỗi để bán.Ngoài ra,các nguyên liệu sản xuất kim cương luôn thay đổi tuỳ thuộc vào việc chúng có được xử lý hay không.Quá trình tạo ra một viên đá quý đòi hỏi sự tương tác phức tạp giữa quyền sở hữu,nhu cầu, công nghệ tuỳ theo từng loại nguyên liệu thô khác nhau.
Nguồn cung cấp những viên đá spinel đỏ rất đẹp chỉ có giới hạn và từ khi quá trình nhiệt luyện không làm gia tăng số lượng loại đá này thì hầu như nó nằm trong tay các nhà sưu tập đá quý. Đá rhodolite ở phía bên phải có màu đỏ tía rất đẹp,không qua chế biến, nhưng từ khi được khai thác với số lượng lớn,giá của nó trở nên rẻ hơn ruby và spinel.Vì vậy,những viên đá có nét đẹp giống nhau thì giá trị của chúng được xác định trên cơ sở uy tín cũng như sản lượng khai thác của từng loại.
Hiện nay có khoảng 50 loại đá có tên gọi khác nhau.Chúng đều là những viên đá quý,mỗi loại có lịch sử riêng và dần được công nhận theo thời gian.
Độ cứng là tiêu chuẩn quan trọng khi đánh giá một loại đá quý. Thạch anh, một loại đá phổ biến trong tự nhiên có độ cứng là 7 được xem là chuẩn.Khả năng dễ bị xước của các viên đá sẽ khác nhau tuỳ thuộc vào độ cứng lớn hơn hay nhỏ hơn 7.Với những thứ trưng bày trong một chiếc hộp kính thì độ cứng của nó không có gì phải băn khoăn,tuy nhiên từ lúc người ta sử dụng đá quý làm vật trang sức thì độ cứng lại rất được coi trọng.
Từ lý luận trên,nhà khoáng vật học người Đức tên là Karl Emil Kluge đã đưa ra một cách phân loại đá quý vào năm 1860. Ông phân chia đá quý thành 5 nhóm căn cứ vào loại khoáng sản, độ cứng, đặc điểm quang học,sự khan hiếm và cấp bậc.Theo ông,cấp bậc đầu tiên bao gồm những loại đá có độ cứng từ 8 đến 10. Đá ngọc bích được xếp vào cấp 2 vì nó thuộc loại đá beryl. Đá spinel xếp vào cấp 1 còn zircon thuộc cấp 2 cho thấy Kluge rất coi trọng độ cứng và trong suốt của đá quý.
"Khi biên soạn danh sách phân loại những loại đá quý hiện đại ở bên phải,tôi tách riêng các loại đá quý xuất hiện trong cuốn sách này với những loại đá tôi có trước kia theo: Chất lượng,giá trị,khối lượng 1 thành 5 cấp.Mỗi loại được đánh giá dựa trên 3 khía cạnh: Nét đẹp truyền thống, độ cứng và độ bền(giả định chất lượng và kích cỡ là lý tưởng)".Kluge đã giải quyết một số mâu thuẫn trong hệ thống cấp bậc của ông bằng cách sử dụng việc phân loại dựa trên những loại đá quý khác nhau như Emerald, Aquamarine thay vì các khoảng sản như beryl.
Đá peridot và tanzanith là loại có độ cứng thấp nhưng vẻ đẹp của chúng hoàn toàn làm hài lòng người sử dụng.Loại đá này gắn lên nhẫn sẽ đẹp hơn gắn vào dây chuyền hay ghim vào áo và có thể lưu giữ hàng chục năm.
Nhắp vào để xem rõ
Đá quý ở hàng đầu tiên
Kim cương (10)Ruby (9)
Sapphire (9)
Emerald (7.5 đến 8)
Đá quý ở hàng thứ hai
Kim cương xanh(10)Kim cương hồng(10)
Kim cương vàng(10)
Ruby sao (9)
Sapphire (9) Alexandrite (8 ½)
Ngọc mắt mèo chrysoberyl(8 ½)
Jadetite ( 6 ½ tới 7)
Opal đen ( 5 tới 6 ½)
Đá qúy ở hàng thứ ba
Sapphire màu khác thường (9)Spinel đỏ (8)
Topaz hoàng đế (8)
Topaz hồng (8)
Aquamarine (7 ½ tới
Rhodolite (7 tới 7 ½)
Amethyst(7)
Tsavorite(7)
Peridot (6 ½ tới 7)
Opal nhạt màu(5 tới 6 ½)
Opal Mexican ( 5 tới 6 ½)
Đá quý hàng thứ tư
Tourmaline xanh lục(7-7 1/2)Paraiba Tourmaline (7-7 1/2)
Citrine(7)
Tanzanite(6-7)
Khối Opal(5~6 1/2)
San hô hồng(3 1/2)
Đá quý hàng thứ năm
Iolite(7 tới 7 1/2)Tourmaline nhị sắc (7 tới 7 ½)
Zircon xanh (6 tới 7 ½)
Moon stone ( đá mặt trăng) (6 tới 6 ½)
Lapis Lazuli(5 tới 6)
Turquoise(5 tới 6)
Hổ phách ( 2 tới 2 ½)
